Πετρέλαιο, χρυσός και εκατομμύρια. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις της ομάδας Wagner σε όλον τον κόσμο
Η ομάδα Wagner δεν δραστηριοποιείται μόνο στην Ουκρανία. Έχει παρουσία σε πολλές χώρες, σε μεγάλο κομμάτι του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένης της Συρίας ή του Μάλι, και το τίμημα για τις δραστηριότητές της εκεί δεν είναι μικρό. Ο επικεφαλής της ομάδας, Γεβγκένι Πριγκόζιν, φέρεται να έχει κερδίσει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια μέσω συμβάσεων που έχει συνάψει, όχι μόνο με τη ρωσική κυβέρνηση, αλλά και αξιοποιώντας τους φυσικούς πόρους άλλων κρατών παρέχοντας υποστήριξη σε ασταθή καθεστώτα.
Δεν είναι πάντα δυνατό να παρακολουθούνται με ακρίβεια οι ακριβείς δραστηριότητες της Wagner, επειδή φέρεται να ενεργούν ανεξάρτητα από τη ρωσική κυβέρνηση και τις συμβατικές στρατιωτικές δυνάμεις. Ωστόσο, οι αναλυτές πιστεύουν ο ρωσικός μισθοφορικός στρατός, πιθανότατα δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 30 χώρες σε όλο τον κόσμο, ενώ σύμφωνα με έρευνα των Financial Times, εταιρείες που φέρονται να συνδέονται με τον Πριγκόζιν κέρδισαν 250 εκατ. δολάρια από την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων φυσικούς των εν λόγω κρατών κατά την τετραετία που προηγήθηκε της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Ας ρίξουμε μια ματιά στις χώρες που έχει παρουσία η ομάδα Wagner, καθώς και στις μεθόδους με τις οποίες βγάζει τον πλούτο της.
Ευρώπη
Από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, η ομάδα Wagner εμφανίζεται όλο και περισσότερο στους τίτλους των εφημερίδων. Η οργάνωση μισθοφόρων εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2014, στην περιοχή Ντονμπάς της Ουκρανίας, όπου υποστήριζε φιλορώσους αυτονομιστές. Από τότε ο ιδιωτικός στρατός αυξήθηκε σταθερά.
«Σχεδόν σίγουρα η Βάγκνερ διοικεί έως και 50.000 μαχητές στην Ουκρανία και έχει γίνει βασικό συστατικό της εκστρατείας», έγραψε το Υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου στο Twitter νωρίτερα φέτος.
Ο ίδιος ο Prigozhin μίλησε πρόσφατα για μόλις 25.000 μαχητές.
Στην Ουκρανία, οι μισθοφόροι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη μάχη για την πόλη Bakhmut και κήρυξαν τη νίκη εκεί τον Μάιο, λέγοντας ότι θα παραδώσουν το έδαφος στον τακτικό ρωσικό στρατό.
Σουδάν, Μάλι
Η ομάδα Wagner έχει έντονη παρουσία στην Αφρική. Πιστεύεται ότι η ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία ενεργεί προς τα ρωσικά συμφέροντα εκεί με δραστηριότητες όπως η ενασχόληση με την εξόρυξη πρώτων υλών, η υπονόμευση δημοκρατικών παραγόντων και η επένδυση σε εκστρατείες παραπληροφόρησης.
Το Σουδάν θεωρείται μια από τις αφρικανικές χώρες που επηρεάστηκαν περισσότερο από τη Ρωσία. Η Wagner δραστηριοποιείται στο Σουδάν εδώ και χρόνια και υποστηρίζει τη στρατιωτική κυβέρνηση της χώρας. Σύμφωνα με παρατηρητές, ο κύριος στόχος της είναι να εξασφαλίσει τη ρωσική πρόσβαση σε πολύτιμες πρώτες ύλες, όπως κοιτάσματα χρυσού, μαγγανίου, πυριτίου και ουρανίου.
«Ο Yevgeny Prigozhin και το δίκτυό του εκμεταλλεύονται τους φυσικούς πόρους του Σουδάν για προσωπικό όφελος και διαδίδουν κακόβουλη επιρροή σε όλο τον κόσμο», δήλωσε ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Steven Mnuchin το 2020, ενώ ανακοίνωσε κυρώσεις στον Prigozhin.
Τότε, η κυβέρνηση των ΗΠΑ σημείωσε επίσης ότι η Wagner βρισκόταν πίσω από μια ρωσική εταιρεία, τη M Invest, με έδρα την Αγία Πετρούπολη, στην οποία είχε παραχωρηθεί το 2017 από την πρώην κυβέρνηση του Σουδάν η εξερεύνηση για την εξόρυξη χρυσού. Οι πράκτορες της Wagner παρείχαν επίσης ασφάλεια στα ορυχεία χρυσού.
«Η M Invest χρησιμεύει ως κάλυμμα για τις δυνάμεις της PMC Wagner που δραστηριοποιούνται στο Σουδάν», ανέφερε η δήλωση του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ, «και ήταν υπεύθυνη για την ανάπτυξη σχεδίων για τον πρώην πρόεδρο του Σουδάν Ομάρ αλ-Μπασίρ για την καταστολή των διαδηλωτών που επιδιώκουν δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις».
Οι στρατιωτικοί ηγέτες του Μάλι, που ανέλαβαν την εξουσία με πραξικόπημα το 2021, συνεργάζονται επίσης με την ομάδα Βάγκνερ. Στις αρχές του 2023, μέλη της Ομάδας Εργασίας των Ηνωμένων Εθνών για τη χρήση μισθοφόρων ζήτησαν να διεξαχθούν έρευνες για εγκλήματα που διέπραξαν μαχητές της ομάδας Βάγκνερ και κυβερνητικές δυνάμεις του Μάλι.
Από το 2021, οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ «έλαβαν επίμονες και ανησυχητικές αναφορές για φρικτές εκτελέσεις, ομαδικούς τάφους, πράξεις βασανιστηρίων, βιασμών και σεξουαλικής βίας, λεηλασίες, αυθαίρετες κρατήσεις και αναγκαστικές εξαφανίσεις που διέπραξαν οι ένοπλες δυνάμεις του Μάλι και οι σύμμαχοί τους», ανέφερε μια δήλωση του ΟΗΕ. .
Κεντροαφρικανική Δημοκρατία
Σε μια συνέντευξη του Φεβρουαρίου 2023, ο Ρώσος πρεσβευτής στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία είπε ότι υπήρχαν 1.890 «Ρώσοι εκπαιδευτές» στη χώρα. Οι μαχητές της Wagner μετέβησαν εκεί επίσημα ως σύμβουλοι και στρατιωτικοί εκπαιδευτές και υπηρετούν στην ασφάλεια του Προέδρου Faustin-Archange Touadera. Σε αντάλλαγμα για αυτού του είδους την υποστήριξη, η Wagner φέρεται να έχει αποκτήσει πρόσβαση σε συμβάσεις εξόρυξης πόρων όπως διαμάντια, χρυσός και ξυλεία.
Σύμφωνα με διπλωματικό τηλεγράφημα που ήρθε στην κατοχή του Politico νωρίτερα το 2023, τα κέρδη της Wagner από τις δραστηριότητες εξόρυξης πλησιάζουν το 1 δις. δολάρια, ενώ το CBS εκτιμά ότι τα δικαιώματα εκμετάλλευσης των δασικών εκτάσεων αποφέρουν στην οργάνωση περίπου άλλο 1 δισ. δολαρια, ενώ η εκμετάλλευση ενός ορυχείου χρυσού θα μπορούσε να φέρει στα ταμεία της Wagner έως και 2,7 δις. δολάρια.
Όπως και στο Μάλι, η συχνότητα των αναφορών για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την ομάδα Wagner έχει αυξηθεί. Μια έκθεση του ΟΗΕ του 2021 σημείωσε πράξεις όπως η υπερβολική χρήση βίας, οι βιασμοί, τα βασανιστήρια και η εκτεταμένη λεηλασία.
Βενεζουέλα
Σύμφωνα με το Reuters, μέλη της Wagner βρίσκονταν στο Καράκας το 2019 για να παράσχουν ασφάλεια στον πρόεδρο της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, μετά από διαμαρτυρίες εναντίον του. Η ομάδα Wagner έχει επίσης εκπαιδεύσει επίλεκτες μονάδες μάχης στη Βενεζουέλα.
Η Βενεζουέλα και η Ρωσία έχουν στενούς δεσμούς, τόσο στρατιωτικούς όσο και οικονομικούς, εδώ και χρόνια. Η Ρωσία είναι ένας από τους μεγαλύτερους πιστωτές της κυβέρνησης της Βενεζουέλας, χορηγώντας περίπου 17 δισεκατομμύρια δολάρια (15,6 δισεκατομμύρια ευρώ) σε δάνεια στο Καράκας από το 2006. Η Ρωσία ενδιαφέρεται επίσης να εξασφαλίσει πρόσβαση στο πετρέλαιο της Βενεζουέλας, καθώς η χώρα της Λατινικής Αμερικής έχει τα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο.
Σρι Λάνκα
Σύμφωνα με αναλύσεις διαφόρων δεξαμενών σκέψης, η ομάδα Wagner δραστηριοποιείται και στην Ασία. Υπάρχουν πολλές ρωσικές μισθοφορικές ομάδες (PMC) που εργάζονται στη Σρι Λάνκα, σύμφωνα με έκθεση της Molfar, μιας ουκρανικής εταιρείας συμβούλων, από όπου προκύπτει ότι 37 ρωσικές στρατιωτικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό. Οι ερευνητές έχουν βρει συνδέσμους μεταξύ Ρώσων χειριστών που εργάζονται για τις PMC που εδρεύουν σε χώρες όπως η Σρι Λάνκα και την ομάδα Wagner. Το δίκτυο των συνδέσεων είναι πολύπλοκο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ TOP 10:
Δυτική Ασία
Η παρουσία μαχητών της ομάδας Wagner στη Συρία επιβεβαιώθηκε για πρώτη φορά στα τέλη του 2015, αφού γνωστοποιήθηκε πως στρατιώτες της σκοτώθηκαν από αντικυβερνητικές πολιτοφυλακές. Η Ρωσία, ένας μακροχρόνιος σύμμαχος της αυταρχικής κυβέρνησης της χώρας, είχε έρθει προς βοήθεια του Σύρου δικτάτορα Μπασάρ Άσαντ νωρίτερα εκείνο το έτος.
Μισθοφόροι από την ομάδα Βάγκνερ πολέμησαν μαζί με τακτικούς Ρώσους στρατιώτες κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, όμως με τη συριακή σύγκρουση να βρίσκεται σε αδιέξοδο και λόγω της έναρξης του πολέμου στην Ουκρανία, μαχητές από τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένου του Ομίλου Wagner, έχουν αποσυρθεί από το έθνος της Δυτικής Ασίας. Στο αποκορύφωμά της, η ομάδα Wagner πιστεύεται ότι είχε περισσότερους από 5.000 μαχητές στη Συρία.
Ωστόσο, η παρουσία της Wagner στη Συρία φαίνεται να ωφέλησε πολύ τον επικεφαλής της, αφού οι πετρελαϊκές εταιρείες που συνδέονται με τον Πριγκόζιν, όπως η Evro Polis, απέκτησαν το 25% των δυνητικών κερδών από τα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου που οι Ρώσοι μισθοφόροι απέσπασαν από το Ισλαμικό Κράτος, σύμφωνα με αναφορές του Associated Press και του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ το 2018.
Η Evro Polis εισέπραξε 134 εκατ. δολάρια και είχε κέρδη 90 εκατ. δολαρίων -μόνο το 2020- από την ανακατάληψη πετρελαιοπηγών που είχαν περάσει υπό τον έλεγχο του Ισλαμικού Κράτους κατά τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία, όπως ανέφερε δημοσίευμα των Financial Times, παρά το γεγονός ότι σε βάρος της εταιρείας είχε επιβληθεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ πολλά χρόνια πριν.
Στη Λιβύη, η ομάδα Wagner έχει λειτουργήσει ως αυτόνομη δύναμη που υποστηρίζει τη μία πλευρά στη συνεχιζόμενη σύγκρουση της χώρας. Από το 2014, μετά την ανατροπή του δικτάτορα Μουαμάρ Καντάφι, η Λιβύη ουσιαστικά χωρίστηκε στα δύο. Υπάρχουν αντίπαλες κυβερνήσεις που βρίσκονται στα ανατολικά και δυτικά της χώρας.
Οι μαχητές της Wagner πιστεύεται ότι βρίσκονταν στη Λιβύη από το 2014 και είχαν καθήκον να υποστηρίξουν την ανατολική κυβέρνηση και τον de facto αρχηγό της, τον πρώην Λίβυο πολέμαρχο Khalifa Hifter με καθήκοντα όπως η ασφάλεια και η εκπαίδευση. Το 2019, συμμετείχαν ανοιχτά στην επίθεση του Hifter στη δυτική λιβυκή κυβέρνηση που εδρεύει στην Τρίπολη.
Δεν είναι σαφές πόσο προσωπικό της Wagner παραμένει στη Λιβύη -προηγουμένως υπήρχαν περίπου 2.000 στη χώρα- αλλά πιστεύεται ότι η ομάδα μπόρεσε να επεκτείνει τις δραστηριότητές της σε χώρες όπως το Σουδάν, από τη βάση στη Λιβύη.
Τόσο στη Λιβύη όσο και στη Συρία, μαχητές της Ομάδας Wagner έχουν κατηγορηθεί για βασανιστήρια, δολοφονίες και άλλα εγκλήματα πολέμου.
Είναι επίσης πολύ πιθανό η ομάδα Wagner να έχει δεσμούς με άτομα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, είχε δηλώσει προηγουμένως το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ πιστεύει ότι η Wagner πληρωνόταν από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για την υποστήριξη του Hifter στη Λιβύη.
