Ρόμπερτ Οπενχάιμερ: 10 γεγονότα που δεν γνωρίζατε για τον “πατέρα” της ατομικής βόμβας
Ο Αμερικανός φυσικός, Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, υπήρξε μια κομβική προσωπικότητα για την επιστήμη τον 20ου αιώνα. Έχει μείνει γνωστός στη συλλογική μνήμη για την ηγετική του θέση στο Manhattan Project, το οποίο ανέπτυξε την πρώτη ατομική βόμβα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Πέρα από τη συμβολή του στην πυρηνική φυσική, ο Οπενχάιμερ έκανε σημαντικές θεωρητικές προόδους στην κβαντική μηχανική, ενώ ασχολήθηκε και με τις ηθικές συνέπειες της δουλειάς του, υποστηρίζοντας τον διεθνή έλεγχο των πυρηνικών όπλων. Ωστόσο, η καριέρα του αμαυρώθηκε από πολιτικές διαμάχες κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, συμπεριλαμβανομένης της ανάκλησης της άδειας ασφαλείας του λόγω του προηγούμενου έργου του.
Ας ρίξουμε μια ματιά στην πολυτάραχη ζωή του.
1. Ποιος ήταν ο Οπενχάιμερ
Ο Julius Robert Oppenheimer γεννήθηκε στις 22 Απριλίου 1904, στη Νέα Υόρκη. Μεγάλωσε σε μια πλούσια οικογένεια και έδειξε από νωρίς την κλίση του για τη φυσική. Σε ηλικία 12 ετών, έγινε δεκτός στη διάσημη Σχολή Ethical Culture Society, και αργότερα συνέχισε τις σπουδές του στο Harvard College, όπου διέπρεψε στις γλώσσες, τη λογοτεχνία και τις επιστήμες.
Ο Οπενχάιμερ δεν ήταν ο μόνος επιστήμονας στην οικογένειά του. Ο μικρότερος αδελφός του, Φρανκ, ήταν επίσης φυσικός και συμμετείχε στο Σχέδιο Μανχάταν. Η σύζυγος του Φρανκ, η Τζάκι, ήταν διάσημη βοτανολόγος.
2. Η ακαδημαϊκή καριέρα
Ο Οπενχάιμερ έκανε το διδακτορικό του πάνω στη θεωρητική φυσική στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν στη Γερμανία. Εργάστηκε υπό τον Max Born και συνέβαλε σημαντικά στην κβαντική μηχανική, εστιάζοντας ιδιαίτερα στην κβαντική θεωρία της μοριακής περιστροφικής δομής.
Πριν από τη συμμετοχή του στο Σχέδιο Μανχάταν, ο Οπενχάιμερ συνέβαλε σημαντικά στη θεωρητική φυσική, ενώ φοιτούσε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Μπέρκλεϊ. Του αποδίδεται η «διαδικασία Oppenheimer-Phillips», μια αντίδραση πυρηνικής σύντηξης, μεταξύ άλλων αξιοσημείωτων έργων.
3. Η ριζοσπαστική πολιτική και οι κοινωνικές ανησυχίες
Κατά τη δεκαετία του 1930 ο Οπενχάιμερ συνδέθηκε με αριστερούς πολιτικούς και κοινωνικούς σκοπούς. Συμμετείχε σε διάφορες αντιφασιστικές και αντιπολεμικές δραστηριότητες και υπήρξε μέλος αρκετών αριστερών οργανώσεων.
4. Το Los Alamos και το Manhattan Project
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Oppenheimer διορίστηκε επιστημονικός διευθυντής του Manhattan Project, της άκρως απόρρητης προσπάθειας της κυβέρνησης των ΗΠΑ να αναπτύξει μια ατομική βόμβα. Έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη συγκέντρωση επιστημόνων, μηχανικών και άλλων ειδικών για να εργαστούν στο έργο στο Εργαστήριο του Λος Άλαμος στο Νέο Μεξικό.
5. Το ηγετικό του στυλ
Το στυλ ηγεσίας του Oppenheimer στο Los Alamos χαρακτηριζόταν από την ικανότητά του να ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ διαφορετικών ομάδων επιστημόνων. Ενθάρρυνε την ανοιχτή ανταλλαγή ιδεών και ήταν γνωστός για τη βαθιά κατανόησή του τόσο της θεωρητικής όσο και της πειραματικής φυσικής.
Διετέλεσε διευθυντής του Ινστιτούτου Προηγμένων Μελετών στο Πρίνστον από το 1947 έως το 1966, καλλιεργώντας μια ζωντανή πνευματική κοινότητα.
6. Η δοκιμή Trinity
Ο Oppenheimer έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επιτυχή δοκιμή της πρώτης ατομικής βόμβας, γνωστής ως δοκιμή Trinity, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 16 Ιουλίου 1945, στην έρημο του Νέου Μεξικού. Όντας μάρτυρας της έκρηξης, απήγγειλε μια φράση από την ινδουιστική γραφή, Bhagavad Gita, λέγοντας: «Τώρα έγινα o Θάνατος, ο καταστροφέας των κόσμων».
7. Οι ηθικοί του προβληματισμοί
Αφού είδε την καταστροφική δύναμη της ατομικής βόμβας και τη χρήση της στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, ο Οπενχάιμερ αντιμετώπισε ηθικά διλήμματα. Έγινε υπέρμαχος του διεθνούς ελέγχου των πυρηνικών όπλων και εξέφρασε τη λύπη του για τον ρόλο του στην ανάπτυξή τους.
8. Η ανάκληση της εξουσιοδότησης ασφαλείας του
Μεταπολεμικά, ο Οπενχάιμερ διετέλεσε πρόεδρος της Γενικής Συμβουλευτικής Επιτροπής της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, όμω, την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, οι προηγούμενες σχέσεις του με αριστερές οργανώσεις τέθηκαν υπό έλεγχο από κυβερνητικούς αξιωματούχους. Η εξουσιοδότηση ασφαλείας του ανακλήθηκε το 1954 λόγω ισχυρισμών για κομμουνιστική συμπάθεια. Αυτή η απόφαση ήταν ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη και επικρίθηκε ευρέως στην επιστημονική κοινότητα.
9. Η δύση της καριέρας του
Μετά την ανάκληση της άδειας ασφαλείας του, ο ρόλος του Oppenheimer στην κυβερνητική επιστημονική συμβουλευτική μειώθηκε. Ωστόσο, παρέμεινε ενεργός στον ακαδημαϊκό χώρο και υπηρέτησε ως καθηγητής φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Συνέχισε να συνεισφέρει στη θεωρητική φυσική και την κοσμολογία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ TOP 10:
10. Κληρονομιά και αναγνώριση
Η συνεισφορά του Oppenheimer τόσο στη θεωρητική φυσική όσο και στην ανάπτυξη της ατομικής βόμβας έχει αφήσει μια ανεκτίμητη κληρονομιά. Ο ίδιος έλαβε πολλά βραβεία και διακρίσεις για τα επιστημονικά του επιτεύγματα και για την ηγετική του θέση στο Manhattan Project. Η ιστορία του συνεχίζει να αποτελεί αντικείμενο ενδιαφέροντος και συζήτησης στους τομείς της επιστήμης, της ιστορίας και της ηθικής, ενώ πρόσφατα η ζωή του έγινε ταινία από τον καταξιωμένο σκηνοθέτη Κρίστοφερ Νόλαν, με τον Κίλιαν Μέρφι στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
