Tα δέκα πιο εξοργιστικά τραπεζικά σκάνδαλα όλων των εποχών

Μία από τις μεγαλύτερες υποθέσεις οικονομικής διαφθοράς αποκαλύφθηκε το 2012, αν και πολλοί ακόμη και σήμερα δεν την γνωρίζουν. Τρεις άνδρες συμμετείχαν σε αυτή, καθώς και πολλές μεγάλες τράπεζες, όπως οι JPMorgan Chase, Bank of America, UBS, Lehman Brothers και η προαναφερθείσα Bear Stearns. Tί έκαναν: Νόθευσαν τις δημόσιες προσφορές σε δημοτικά ομόλογα, μειώνοντας τα επιτόκια που κέρδιζαν οι πόλεις από τις επενδύσεις σε αυτά. Ουσιαστικά «έκλεψαν» τα χρήματα που είχαν δοθεί για τη στήριξη των νοσοκομείων, των σχολείων και των βιβλιοθηκών. Η υπόθεση αυτή μοιάζει πιο πολύ με δράση μαφίας του ’90, η οποία μας έκανε για ακόμη μια φορά να χάσουμε την εμπιστοσύνη μας προς την Wall Street. Οι κατηγορούμενοι της υπόθεσης, Carollo, Goldberg και Grimm καταδικάστηκαν για απάτη το 2012, αλλά οι τράπεζες δεν αντιμετώπισαν καμία κύρωση.

Το 2012, κυκλοφόρησαν διάφορα «σφραγισμένα» έγγραφα, τα οποία ανέφεραν ότι η Morgan Stanley ανάγκασε τους οίκους αξιολόγησης να διογκώσουν τις αξιολογήσεις τους. Πιο συγκεκριμένα, το Bloomberg έγραψε ότι η «η Morgan Stanley πίεσε επιτυχώς τις Standard & Poor’s και Moody’s Investors Service Inc. να δώσουν λανθασμένες αξιολογήσεις επενδυτικής διαβάθμισης το 2006 σε 23 δισ. δολάρια που βασίζονται σε στεγαστικά δάνεια υψηλού κινδύνου». 

Το Libor είναι ένα επιτόκιο, ή μάλλον καλύτερα ένας μέσος όρος, ένας αριθμός που απεικονίζει πάνω-κάτω με τι επιτόκια δανείζονται οι τράπεζες μεταξύ τους. Αυτά τα επιτόκια δεν ορίζονται από πραγματικά στοιχεία της πραγματικής οικονομίας, αλλά από τις εισηγήσεις των τραπεζών. To 2012 η τράπεζα Barclays έφαγε ένα χοντρό πρόστιμο 453 εκατομμυρίων δολαρίων από Αμερικανικές και Βρετανικές αρχές (δεν υπήρξε δίκη – τα 453 ήταν ο συμβιβασμός) επειδή αποδείχτηκε ότι τα προηγούμενα χρόνια, και κυρίως από το 2005 μέχρι το 2007, στελέχη της τράπεζας έδιναν επίτηδες λανθασμένα νούμερα στην Thomson Reuters που μάζευε τα στοιχεία, ανάλογα με το πώς τη συνέφερε (τη Barclays) να πάει το Libor. Η πράξη αυτή επηρέασε αρνητικά τα στεγαστικά και τα φοιτητικά δάνεια και γενικότερα οποιοδήποτε χρέος είχε ένας δανειολήπτης. Τα νομικά έξοδα και πρόστιμα που σχετίστηκαν με το σκάνδαλο Libor είχε ως αποτέλεσμα την πτώση της κερδοφορίας των τραπεζών, προκαλώντας περαιτέρω δυσπιστία στον τραπεζικό τομέα.

Το 2012, το κανονιστικό πλαίσιο στην HSBC λόγω της «χαλαρότητάς του» κατέστησε δυνατόν μεξικανικά «καρτέλ» διακίνησης ναρκωτικών ουσιών να διακινήσουν «τεράστια» χρηματικά ποσά, μέσω της θυγατρικής αυτής της ευρωπαϊκής τράπεζας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Επίσης μέσω λογαριασμών της έγιναν πολλές συναλλαγές με εταιρείες ιρανικών συμφερόντων, ενώ ακόμα και άτομα από τον χώρο της τρομοκρατίας «κατάφεραν μέσω της τράπεζας να διεισδύσουν στο αμερικανικό χρηματο-πιστωτικό σύστημα».

Κανείς από εμάς δεν περίμενε ότι οι τράπεζες κατείχαν το σύνολο των στοιχείων του ενεργητικού μας. Όταν οι άνθρωποι επένδυαν σε πολύτιμα μέταλλα δεν σημαίνει κι ότι ήθελαν ωραία κοσμήματα. Αλλά η Morgan Stanley ισχυρίστηκε ότι οι πελάτες της θα κατέχουν ακέραια και πολύτιμα μέταλλα, τα οποία και θα αποθήκευε. Όμως στην πραγματικότητα δεν έγινε καμία αποθήκευση και στην πορεία αποκαλύφθηκε ότι η τράπεζα βρήκε έναν έξυπνο τρόπο για να εξαπατήσει τους πελάτες της.

To κυβερνητικό πρόγραμμα HAMP (Home Affordable Modification Program) προσφέρθηκε να βοηθήσει τους Αμερικανούς ιδιοκτήτες ακινήτων, οι οποίοι ήταν αντιμέτωποι με τον αποκλεισμό. Από την πλευρά της, η Bank of America (BoA) αποφάσισε να λάβει μέρος σε αυτό το πρόγραμμα προκειμένου να βοηθήσει τους δικούς της πελάτες, ωστόσο τους εμπόδισε να παραλάβουν τροποποιήσεις στεγαστικών δανείων στο πλαίσιο του προγράμματος. Παρ’ όλα αυτά δεν τους σταμάτησε να λάβουν οικονομικά κίνητρα για τη συμμετοχή τους στο HAMP. Το 2012, ένας πληροφοριοδότης αποκάλυψε τις άθλιες αυτές λεπτομέρειες και το 2013, οι «πληγωμένοι» ιδιοκτήτες σπιτιών κατέθεσαν συλλογική αγωγή, όμως στο τέλος η υπόθεση έμεινε στο ράφι. 

Η Lloyds Banking Group αποζημίωσε με 3,2 δισ. λίρες τους πελάτες της το 2011, οι οποίοι είχαν λάβει λανθασμένη ασφαλιστική προστασία πληρωμών (PPI). Σημειώνεται ότι τα ασφαλιστήρια συμβόλαια θα έπρεπε να εξοφληφθούν σε περίπτωση που ο πελάτης δεν ήταν πλέον σε θέση να εργαστεί. Αλλά, ενώ οι τράπεζες πωλούσαν την PPI στους πελάτες της, οι περισσότεροι αιτούντες ελάμβαναν μόνο το 15% της ασφάλειάς τους. Αυτό κατέστησε περισσότερο επικερδή τις τράπεζες παρά τις ασφάλειες αυτοκίνητων ή ακινήτων.
Το ύψος της αποζημίωσης έχει σήμερα ήδη φτάσει τα 30,3 δισ. δολάρια, και κατά πάσα πιθανότητα δεν θα αποπληρωθεί μέχρι το 2018.

Το 2012, η Wells Fargo συμφώνησε να καταβάλει το ποσό των 175 εκατ. δολαρίων στο πλαίσιο ενός διακανονισμού για μια ρατσιστική της κίνηση: Έρευνες ανακάλυψαν 34.000 περιπτώσεις στις οποίες οι Αφροαμερικανοί και οι ισπανόφωνοι κατέβαλλαν υψηλότερα τέλη για τα ενυπόθηκα δάνεια σε σχέση με εκείνους που ήταν λευκοί παρόλο που είχαν ισοδύναμο πιστωτικό προφίλ. Κι ενώ υπήρχε η ελπίδα ότι αυτού του είδους οι διακρίσεις θα έχουν μείνει στη δεκαετία του ’50, το περιστατικό αυτό τονίζει την έκταση του θεσμικού ρατσισμού. Είναι επίσης ένα άλλο παράδειγμα ότι οι μεγάλες τράπεζες εκμεταλλεύονται τους πελάτες τους.