Τι μπορεί να πάθετε αν μείνετε πολύ στο διάστημα

Στεκόμαστε όρθιοι και κινούμαστε χάρη στο μυϊκό μας σύστημα, αλλά χωρίς βαρύτητα αυτό δεν έχει και πολλά να κάνει. Έτσι, σχεδόν αμέσως οι αστροναύτες αρχίζουν και χάνουν μυϊκή μάζα. Αυτό αντιμετωπίζεται με γυμναστική σε ειδικά μηχανήματα αντίστασης, τουλάχιστον δύο ώρες την ημέρα. 

Το σώμα μας αποτελείται κατά μέσο όρο από νερό σε ποσοστό 65%. Όταν η βαρύτητα παύει να το έλκει, αυτό συγκεντρώνεται ισομερώς σε κάθε σημείο του σώματός μας και έτσι το πρόσωπο φαίνεται πιο φουσκωμένο δίνοντας την εντύπωση ανθρώπου που πήρε βάρος.

 Χωρίς άσκηση και κατάλληλη διατροφή οι αστροναύτες θα έχαναν περίπου το 1% της οστικής τους πυκνότητας κάθε μήνα με τα αποτελέσματα στο σώμα να είναι παρόμοια με εκείνα της οστεοπόρωσης.

Από τους 27 αστροναύτες που είχαν περάσει μεγάλα διαστήματα σε τροχιά, οι 9 είχαν οιδήματα γύρω από το οπτικό τους νεύρο, ενώ οι βολβοί σε 6 από αυτούς είχαν αλλάξει σχήμα στο πίσω μέρος. Είναι άγνωστο τι ακριβώς προκαλεί αυτές τις αλλαγές, οι οποίες δεν επηρέασαν την όρασή τους. Η NASA συνεχίζει τη σχετική έρευνα.

Το απόλυτα ελεγχόμενο, κλειστό και «αποστειρωμένο» περιβάλλον του διαστημικού σταθμού, όπως και το στρες που βιώνουν οι αστροναύτες, η ακτινοβολία και άλλοι παράγοντες, απορρυθμίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα προκαλώντας ποικιλία συμπτωμάτων. Για παράδειγμα, μπορεί να το κάνει υπερδραστήριο με αποτέλεσμα αλλεργίες και αυτοάνοσες αντιδράσεις ή, αντίθετα, να το «κοιμήσει» με αποτέλεσμα ασθένειες των οποίων όλοι είμαστε φορείς ή έχουμε εμβολιαστεί (π.χ. ανεμοβλογιά) να «ξυπνήσουν» και να προκαλέσουν προβλήματα.

Στο Διάστημα δεν έχει μέρα και νύχτα. Φως και σκοτάδι εναλλάσσονται πολλές φορές στη διάρκεια του 24ώρου των αστροναυτών οι οποίοι κοιμούνται βάσει προγράμματος δεμένοι σε υπνόσακους, με τα χέρια τους να αιωρούνται ελεύθερα σε όλες τις στάσεις. Μάσκες και παραβάν απομονώνουν το φως, αλλά οι μελέτες δείχνουν πως οι αστροναύτες κοιμούνται μόλις 6 ώρες, αντί για τις 8,5 που προβλέπεται.

Η αίσθηση του πάνω και του κάτω ορίζεται από ένα όργανο στο αυτί μας που λέγεται λαβύρινθος και που χρησιμοποιεί τη βαρύτητα για να μας δώσει την απαραίτητη πληροφορία. Στην έλλειψη βαρύτητας αυτό σταματάει (τον πρώτο καιρό στο Διάστημα πολλοί υποφέρουν από ιλλίγους) και κατά την επιστροφή απαιτείται χρόνος μέχρις ότου το σώμα να «ξαναρρυθμιστεί».

Πολλοί αστροναύτες έχουν αναφέρει πως στο Διάστημα το φαγητό είναι άνοστο και πως ροφήματα όπως ο καφές δεν έχουν καμία σχέση με όταν τα πίνεις στη Γη. Η εξήγηση έχει να κάνει με την αλλαγή της θέσης των υγρών στη σύσταση του σώματος που επηρεάζουν τη μύτη και τους γευστικούς θύλακες. Οι ειδικοί το παρομοιάζουν με το να έχει κάποιος αλλεργία ή κρύωμα.

Οι αστροναύτες στον ISS είναι μακριά από τις οικογένειές τους, σε ξένο και περίκλειστο περιβάλλον, απομονωμένοι από τα πάντα. Η προετοιμασία τους όσο είναι στη Γη περιλαμβάνει πολύ προσεκτική ψυχολογική αξιολόγηση, αλλά το όλο περιβάλλον δεν είναι φτιαγμένο για μια ευχάριστη ανθρώπινη εμπειρία. Αν και για έναν αστροναύτη μια τέτοια αποστολή είναι το επιστέγασμα της καριέρας του και όνειρο ζωής, πολλοί από αυτούς το έχουν περιγράψει ως ένα από τα δυσκολότερα πράγματα που έχουν κάνει ποτέ.

Η βλαβερή κοσμική ακτινοβολία (προκαλεί αλλοιώσεις στο DNA, καταρράκτη στα μάτια, μέχρι και μορφές καρκίνου) φιλτράρεται από την ατμόσφαιρα της Γης και έτσι όποιος βρίσκεται στην επιφάνειά της λαμβάνει ελάχιστη. Όμως όποιος βρίσκεται σε τροχιά είναι 30 φορές περισσότερο εκτεθειμένος. Ειδικοί μετρητές στον ISS μετρούν την κοσμική ακτινοβολία και η ποσότητα που μπορεί κάποιος να λάβει προτού γίνει επικίνδυνη είναι προκαθορισμένη. Είναι άγνωστες ακόμα οι συνέπειες που θα έχουν οι αστροναύτες σε τυχόν μακροχρόνια -μεγαλύτερα του ενός έτους- ταξίδια.